Przyrodnicze wyprawy - styczeń

Styczeń – najzimniejszy miesiąc w roku. Wokół powinna zalegać pokrywa śnieżna. Tymczasem owszem, mróz dopisuje, ale co z tym śniegiem? Jak polska przyroda ma funkcjonować bez pokrywy śnieżnej, która ochrania przed mrozem i przed drapieżnikami?

ROŚLINY

Drzewa pozbawione listowia i bez czap śniegu sprawiają przykre wrażenie. Na szczęście oczy można nacieszyć intensywną zielenią drzew iglastych. Kolory czerwieni i pomarańczu dostrzec można na krzewach, z których korzystają ptaki: rokitnika, berberysu, kaliny, dzikiej róży, czy głogu.

PTAKI

Wokół akwenów gromadzi się ptactwo, które nie odleciało do ciepłych krajów: głównie kaczki, łyski i łabędzie. Obok kaczek krzyżówek w okresie zimowym można spotkać przybywające z północny kaczki uhla, lodówki i markaczki. W tym ciężkim okresie warto pomyśleć o dokarmianiu, ale dokarmiać należy regularnie i wartościowym pokarmem. Warto również zadbać o drobne gatunki ptaków (sikory, wróble, gile, kosy, mazurki, trznadle, dzwońce, kowalik, czasem nawet dzięcioły) i przy okazji cieszyć oczy ich widokiem, robiąc różnego rodzaju karmniki. Więcej o dokarmianiu ptaków w osobnym wpisie.

W czasie wędrówek po lesie możemy dostrzec myszołowy, a jeśli będziemy mieć szczęście to może dostrzeżemy orły. Na wsi i peryferiach miast w poszukiwaniu wróbli krążą krogulce . Nad rzekami przy dużym szczęściu spotkać można egzotycznie kolorowego zimorodka i nurkującego pluszcza. Nocą w lasach słychać naszą największą sowę – puhacza.

SSAKI

15 stycznia kończy się sezon polowań zbiorowych, od tego dnia wiele gatunków zostaje objętych okresem ochronnym. W lasach prowadzi się dokarmianie zwierząt. Lizawki to bryły soli czasem zmieszanej z gliną, z której korzysta gruba zwierzyna (jeleniowate, dziki, wilki, rysie). Paśniki to rodzaj krytego dachem żłobu, do którego umieszcza się siano dla saren i jeleni lub ziarno dla ptactwa. Są to strategicznie dobre miejsca do obserwowania zwierzyny, należy jednak to robić w odpowiedniej odległości, aby nie niepokoić zwierząt. W przypadku pokrywy śnieżnej można zabawić się w naukę tropienia po śladach. Literatura dostarcza przewodniki po tropach zwierząt, można też posiłkować się prostymi tablicami dostępnymi w internecie.

W styczniu rozpoczyna się ruja u wilków i rysiów. W wilczej watasze ustalana jest hierarchia. Niedźwiedzice rodzą młode, które pierwsze miesiące życia spędzą w gawrze. W parkach i przydomowych zadrzewieniach możemy obserwować wiewiórki. Na polach dostrzec możemy zające.

A oto jak nasi pradziadowie wróżyli w styczniu:

Gdy Makary (02.01) pogodny, cały styczeń chłodny
Gdy w Eugeniego (04.01) lód albo woda taka i lipcowa pokaże się pogoda
Gdy styczeń burzliwy z śniegami lato burzliwe z deszczami
Gdy Trzech Króli (06.01) mrozem trzyma będzie jeszcze długa zima
Na Trzech Króli słońce świecie wiosna do nas pędem leci
Po styczniu jasnym i białym będą w lato upały
Gdy słońce przygrzewa na Jana Dobrego (10.01) spodziewać się można lata pogodnego
Kiedy w styczniu rosną trawy lipiec dla nas niełaskawy
Przyjdzie Święta Weronika (13.01) zniesie jajka kaczka dzika
Kiedy w styczniu ptaki śpiewają to im w maju dzioby zamarzają
Jaka pogoda w Świętego Marcela (16.01) będzie pogodna Wielka Niedziela
Jak styczeń zachlapany to lipiec zapłakany
Gdy na Małgorzaty (18.01) mróz, jeszcze długo nie pojedzie wóz
Gdy na Wincentego (22.01) i nawrócenie Pawła (25.01) pogoda świeci spodziewajcie się dobrego lata dzieci
W styczniu łów łatwy na kuropatwy
Na Świętego Tymoteusza (24.01) trzeba ci czapki nie kapelusza
Kiedy styczeń najostrzejszy tedy roczek najpłodniejszy
Na Świętego Karola (28.01) wyjrzy spod śniegu rola
Urodzaje da rola gdy deszcz leje w Karola
Na Świętego Franciszka (29.01) przylatuje pliszka
Św. Marcin (30.01) lody gładzi, gdy ich nie ma to je sadzi.