Leniwiec pstry - leniwiec trójpalczasty

Leniwce należą do nadrzewnych ssaków, zaliczanych do rzędu szczerbaków Xenarthra. Tak jak wszyscy przedstawiciele rzędu szczerbaków, leniwce są mieszkańcami Nowego Świata. Wyróżniono 2 rodziny leniwców: Bradypodidade – leniwcowate, zwane również leniwcami trójpalczastymi oraz Megalonychidade – leniwce dwupalczaste.

Miałam to szczęście spotkać przedstawiciela leniwców trójpalczastych w ich naturalnym środowisku w Wenezueli, więc o gatunku tam występującym parę słów.

Występowanie

Leniwiec pstry Bradypus variegatus, zwany również brunatnym, zamieszkuje Wenezuelę, Gujanę oraz niemal całą Brazylię. Często włączany z leniwcem trójpalczastym Bradypus tridactylus do jednego gatunku, jako dwa jego podgatunki. Jedynym czym się różnią, to bardziej kontrastowe ubarwienie twarzy leniwca pstrego.

Charakterystyka

Cechą charakterystyczną tych leniwców jest obecność trzech palców u rąk i stóp opatrzonych długimi, mocnymi i hakowato zakrzywionymi pazurami; ich palce są zrośnięte skórą. Długa szyja, na którą składa się 8 – 10 kręgów szyjnych,  jest ewenementem wśród ssaków, które posiadają 7 kręgów szyjnych – dzięki temu leniwce mają możliwość obrotu głowy o 270 stopni. Długa, gęsta sierść składa się z dwóch rodzajów włosów – wełnistych i szczecinowatych, a na brzuchu mają charakterystyczny przedziałek. Ich sierść porastają glony, co nadaje jej zielonkawego odcienia, co ułatwia im maskowanie się pośród liści. Są to zwierzęta o średnich rozmiarach ciała dochodzących do 75 cm długości tułowia. Co ciekawe ich wymarli przodkowie z rodziny Megatheriidae osiągali wielkość słonia, a co za tym idzie, prowadzili wyłącznie naziemny tryb życia. Leniwce mają zredukowany ogon, małe oczy
i uszy. Osobniku obu płci zewnętrznie praktycznie się nie różnią. Niektóre osobniki męskie posiadają białą lub pomarańczową łatę, z czarnym paskiem pomiędzy barkami.

Tryb życia

Leniwiec pstry prowadzi nadrzewny i nocny tryb życia. Porusza się grzbietem w dół, łapiąc się długimi pazurami gałęzi drzew. Na ziemi nieporadnie pełzają, a z drzew schodzą jedynie w celu defekacji, raz na 7 – 8 dni. Natomiast  są dobrymi pływakami, co może być przydatne w sytuacjach braku możliwości przedostania się na drugą stronę rzeki po koronach drzew. Poza okresem rozrodu prowadzą samotny tryb życia. Po zakończeniu 6 – miesięcznego okresu ciąży, rodzi się jedno młode. Matka karmi go mlekiem przez 6 miesięcy, po czy zostawia, przenosząc się na inny obszar.

Pokarm

Leniwce odżywiają się liśćmi i gałązkami drzew, głównie gatunku Cecropia. Wodę czerpią głównie ze zjadanych liści. Ich zęby rosną całe życie, posiadają wielokomorowy żołądek, w którym neutralizowane są toksyny, a trawienie pokarmu może trwać ponad miesiąc. Leniwce te słabo widzą i słyszą; do poszukiwania jedzenia używają głównie zmysłu powonienia oraz dotyku.

Zagrożenia

Jedynym naturalnym wrogiem tego gatunku jest drapieżna harpia; zdarzają się przypadki ataku przez jaguary oraz anakondy. Pomimo swojej powolności nie jest łatwym łupem – jego mocne szpony mogą pozostawić bardzo głębokie rany. Ponieważ jest to gatunek typowo nadrzewny, głównym zagrożeniem jest dla niego zmniejszanie obszarów leśnych, które zamieszkuje. Leniwce czasami padają ofiarą przemocy ze strony ludzi. W pobliżu osiedli ludzkich często wspinają się na słupy energetyczne, myląc je z drzewami. Na chwilę obecną, nie jest zagrożony wyginięciem, jednakże znikające siedliska, które zamieszkuje oraz wolny stopień rozrodu, nie daje dobrych rokowań na przyszłość.

Ciekawostki

• • W przeciwieństwie do innych zwierząt stałocieplnych, leniwce nie regulują temperatury swojego ciała poprzez zmiany tempa metabolizmu, a poprzez przechodzenie ze słońca do cienia, przez co mają mniejsze zapotrzebowanie na energię niż zwierzęta o podobnej wielkości ciała i pokarm roślinny w zupełności im wystarcza.
  • Leniwce rzadko chorują – są wyjątkowo odporne na infekcje, nawet w przypadku głębokich zranień. Ludzie w tych szerokościach geograficznych, odwrotnie, są bardzo podatni na wszelkie infekcje. Badania nad mechanizmami obronnymi leniwców dają więc nadzieję na postęp w leczeniu ludzi.
  • Długa sierść chroni przed atakami mrówek, a w wodzie chroni przed potencjalnym atakiem drapieżnych ryb. W przeciwieństwie do pozostałych ssaków ich sierść rośnie od strony brzucha, w stronę pleców, przez co woda z deszczu łatwiej po nich spływa.
  • Leniwce trójpalczaste gorzej znoszą niewolę od leniwców dwupalczastych, które w niewoli dożywają 20 lat. Wynika to z wąskiej specjalizacji pokarmowej leniwcowatych – żywią się prawie wyłącznie liśćmi i gałązkami drzew z gatunku Cecropia.
  • Na Kostaryce znajduje się jedyny Ośrodek Pomocy Leniwcom.
  • Oprócz alg, sierść leniwca mogą „zamieszkiwać” ćmy, chrząszcze, karaluchy, orzęski i grzyby.