Przyrodnicze wyprawy - czerwiec

Czerwiec – mój ulubiony miesiąc! Jest zielono, jest kwieciście i wreszcie jest ciepło! A na dodatek zaczynają się owoce :). Przełom maja i czerwca to czas intensywnego rozrodu zwierząt, dlatego warto w tym okresie zachować ciszę podczas leśnych wędrówek.

ROŚLINY

Zakwitają kolejne gatunki drzew: limba, sosna czarna i lipy, które zgodnie z nazwą powinny zakwitać raczej w lipcu. Na wiązach, topoli czarnej i wierzbie iwie dojrzewają nasiona. W lesie kwitną borówki bagienne i żurawina. Kwitną też maliny i jeżyny (u mnie zwane ostrężnicami). W hodowlach czerwieni się od truskawek, czereśnie czerwienią się owocami, których wielkimi amatorami są szpaki.

Kwitną również zboża, różne kwiaty polne, kaliny, berberysy, dziki bez czarny, lilia złotogłów i chmiel zwyczajny.

OWADY

Świat owadów ożył w pełni – ku uciesze jednych, a ku niezadowoleniu innym. Bo obok pożytecznych pszczół, trzmieli, mrówek i biedronek, pojawiły się komary, muchy, szerszenie i osy. I całe mnóstwo mało dla niektórych przyjemnych larw, ciem, chrząszczy, chrabąszczy i innych przedstawicieli gromady Insecta. Dla pasjonatów przyrody jest to jednak fantastyczny czas do fotografowania i obserwowania zwyczajów owadów, zwłaszcza motyli, albo kolorowych ważek. Ostatnio udało mi się spotkać dwie ważki i złapać je w obiektyw i tu dopiero zaczyna się zabawa!  Bo oznaczanie do gatunku wcale nie jest prostą sprawą! Jeśli ktoś wie co to za żółta ślicznotka na zdjęciu, to bardzo proszę o informację w komentarzu. Mi najbardziej pasuje ona do samicy szablaka krwistego (Sympetrum sanguineum). Niebieską ważkę zaklasyfikowałam jako łątkę dzieweczkę (Coenagrion puella).

PŁAZY

Żaby zakończyły gody i składanie skrzeku, w zbiornikach wodnych można wyglądać kijanek. Na świat przychodzą również larwy salamandry plamistej.

GADY

Kończy się okres godowy jaszczurki zwinki, podczas którego samce starają się zapłodnić jak największą ilość samic. Walki pomiędzy samcami odbywają się w obecności samic. Jaja składa samica zaskrońca, jaszczurki zielonej oraz samica żółwia błotnego – okres składania przez nią jaj ściśle wiąże się z okresem kwitnienia kosaćca żółtego.

PTAKI

Większość ptaków odbywa jeszcze sezon lęgowy. Pisklęta z pierwszego lęgu już się usamodzielniły, a ich rodzice przystąpili do drugiego lęgu. Ptaki, które już zakończyły lęgi rozpoczynają przygotowania do wędrówek, co wiąże się z pierzeniem, a więc podczas wędrówek można zgromadzić całkiem niezła kolekcję różnych piór. W czerwcu słychać trele tokujących ptaków, ale tylko do czasu, gdy wyklują się pisklęta. Podczas opieki ptaki milkną wydając jedynie ostrzegawcze sygnały, gdy do gniazda zbliża się człowiek lub drapieżnik. Bardzo dobrze natomiast słychać kwilenie piskląt, proszących rodziców o pożywienie. Wciąż trwają toki bażantów. Wykluwają się pisklęta kuropatwy. Jaja wysiadują i opiekują się pisklętami m.in. gołąb grzywacz, sikory, dzwońce, pliszki, pełzacze, muchołówki, pleszki, słowiki, jaskółki, jerzyki i wróble.

SSAKI

Na zboczach gór na świat przychodzą świstaki i kozice. Rodzą się małe jeże, które na szczęście dla rodzących je matek, w chwili porodu pozbawione są kolcy. Rozpoczęty w połowie stycznia okres godowy zajęcy (tzw. parkoty) trwa nadal. Trwają także wykoty saren, czyli okres porodu młodych. Odbywając przyrodnicze wyprawy w czerwcu możecie natchnąć się na koźlęta ukryte w wysokiej trawie lub zagajnikach. Pod żadnym pozorem nie przygarniajcie takiego koźlęcia, bo bynajmniej nie został  on opuszczony przez matkę. Zostawianie młodych samych jest bowiem strategią obronną gatunku. Koźlęta przez kilka dni po narodzeniu są pozbawione zapachu, który natomiast posiada ich matka. Odchodząc więc od młodych odciąga potencjalne zagrożenie, sama przebywając w niedalekiej odległości, aby mieć swoje młode na oku.

A oto jak nasi pradziadowie wróżyli w czerwcu:

• Czerwiec na maju zwykle się wzoruje, jego pluchy, pogody często naśladuje
• Święty Eugenii (2.06) pogodę w czerwcu odmieni
• Czerwiec po deszczowym maju, często dżdżysty w naszym kraju
• Jaki dzień w Boże Ciało, takich dni potem niemało
• Boże Ciało pogoda darzy, rok będzie dobry dla gospodarzy
• Dobry w czerwcu Bonifacy (5.06), gdy w maju dobry Serwacy (13.05)
• Siej na św. Norberta (6.06), będzie jęczmienia sterta. Norbert cztery niedziele po sobie ściele
• Czerwiec gdy zagrzmi, gdzie zorze zachodzą, ryby się obficie urodzą
• Czasem i na św. Medarda (8.06) wiosna jeszcze przytwarda
• Gdy deszcze w dzień św. Medarda padają, do dni czterdziestu częstokroć nie ustają
• Gdy się Medard rozpłacze, a Jaś (24.06) nie utuli, popłacze pewnie aż do Urszuli (21.10)
• W czerwcu pełnia sprowadza burze, ostatnia kwadra zaś deszcze duże
• Ze św. Małgorzatą (10.06) zaczyna się lato
• Gdy czerwiec chłodem i wodą szafuje, to zwykle cały rok psuje
• Na św Antoni (13.06) pierwsza się jagódka zapłoni
• Gdy przychodzi  Witus (15.06) suchy, tedy wiedzie z sobą muchy
• Na św. Wita zboże zakwita
• Nie trzeba w czerwcu o deszcz prosić, przyjdzie kiedy zaczniemy kosić
• Grzmoty czerwca rozweselają rolnikom serca
• Upał w sianokosy, żniwa – zima ostra i dokuczliwa, a jeżeli słota – w zimie dużo błota
• Na św. Gerwazego (19.06) jest w ogrodzie coś pięknego
• Na św. Protazy (19.06) każdy się poparzy
• Gdy słońce w Raka (22.06) z grzmotem wschodzi, to posuchę zwykle przynosi
• W dniu Wandy (23.06) gdy słonko bezchmurnie zachodzi, św. Jan (24.06) pogodą rolników nagrodzi
• Chrzest Jana (24.06) w deszczowej wodzie trzyma zbiory w przeszkodzie
• Jak się św. Jan obwieści, takich będzie dni czterdzieści
• Przed św. Janem najdłuższy dzień panem
• Czerwiec mokry po zimnym maju, chłopom w jesieni będzie jak w raju
• Czerwiec się czerwieni – będzie dość w kieszeni
• Czerwiec grudniową pogodę głosi, lipiec dla stycznia wróżbę przynosi
• Gdy Piotr z Pawłem (29.06) w deszcz uderzy, słońce za mgłą tydzień leży
• Kiedy św. Piotr grzeje, za wiosną jeszcze trzykroć kur zapieje.